Përplasja SHBA-Iran në Hurmuz nuk është një skenar i pamundshëm

nga Peter Korzun | Publikuar në Korrik 15, 2018, 5:45 p.m.

SHBA-ja vazhdon të mbetet këmbëngulëse në dëshirën e saj për të sjellë në zero eksportet e naftës nga Irani, pavarësisht faktit se një gjë e këtillëështë nëdëm të vendeve importuese. Sanksionet sekondare të Amerikës ndaj firmave që janë në marrëdhënie biznesi me Iranin do të implikohen më 6 gusht për kompanitë në kompaninë e automobilëve dhe metale dhe më 4 nëntor për transaksionet e naftës dhe bankave. Periudha që i janë njohursubjekteve për të përfundur marrëdhëniet e tyre të biznesit në Iranvarjojnë nga 90 ditë deri në 180 ditë. Nuk do të ketë përjashtime. India, Kina dhe Turqia janë importuesit e naftës që pritet të mos i nënshtrohen presionit të SHBA-së.

Brian Hook në rolin e drejtorit të politikës dhe planifikimit pranë Departamentit të Shtetit është shprehur se: “Qëllimi ynë është që të rrisim presionin mbi regjimin iranian duke sheshuar deri nëzero të ardhurat e këtij regjimi nga shitjet e naftës së papërpunuar.”Nga ana tjetër, SHBA-ja ka kontaktuar Arabinë Saudite duke iu qasur asaj përsa i përket rritjes së eksporteve të naftës nga ky vend nëë mënyrë që të mund të kompensojë mangësinë që do të shkaktojë rënia e eksporteve të naftës iraniane në tregun botëror.

Qëllimi është që të mund të giditet Irani nën frymën e protestave të vazhdueshme ekonomikebrenda vendit. Korrikun e vitit që kemi lënë pas, John Bolton ka bërë haptazi thirrje për ndryshimin e regjimit në Teheran. Ai nuk ishte këshilltar i sigurisë kombëtare në atë kohë, megjithatë asgjë nuk indikon ndonjë mundësi që ai të ketë ndryshuar pikëpamjet e tij që atëherë.

Presidenti i Republikës Islamike Iraniane, Hassan Ruhani i ka paralajmëruar Shtetet e Bashkuara në lidhje me pasojat e këtij vendimi dhe është shprehur se do të ndërpriten edhe dërgesat nga vendet e tjera nëse do të pezulloheshineksportet iraniane të naftës. Edhe Komandanti i Forcës Al Kuds në Gardën Revolucionare, Kasim Sulejmani i është bashkuarpresidentit të vendtit për të konfirmuar se Irani do të bllokojë dërgesat e naftës nëpërmjet ngushticës së Hurmuzit nëse administrata amerikane ndalon eksportet iraniane të naftës. Komandanti i Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike, Munammed Ali Xhferi është shprehur se “ose të gjithë mund ta përdorin Ngushticën e Hurmuzit apo askush.”

Nëse Irani do të vërë në jetë kërcënimin që ka bërë, çmimet e naftës do të rriten deri në 100 dollarë për fuçi, ndoshta shumë më tepër. Nëse ndodh një gjë e këtillë,Presidenti Trump do të duhet t’i thotë lamtumirë ëndrrëëspër të nxitur rritjen ekonomike të SHBA-së nëpërmjet një nafte me çmim të lirë. Edhe Venezuela mund të mbetet nën sanksione për të lehtësuar rritjen e çmimeve të naftës. Megjithatë, nafta e shtrenjtë do të nxisë prodhimin e naftës së papërpunuar të Amerikës. Mesa duket, SHBA-japretendon që të arrijë dy synime ekskuzivisht të ndërsjella në të njëjtën kohë. Më 4 korrik, Presidenti Trump ka shkruar një Tëeet në të cilin akuzonte OPEC-un me pretendimin se nuk kishte bërë asgjë në lidhje me çmimet e gazit që vazhdojnë të ngrihen në Shtetet e Bashkuara. Ai nuk është shprehur më saktësisht se çfarë duhet të bëjë OPEC për të ulur çmimet e gazit në SHBA. Nga pikëpamja e interesave ekonomike amerikane, tërheqja nga marrëveshja bërthamore e Iranit nuk duket se ka qënë një hap shumë i mençur. Megjithatë, zoti Trump tashmë ka qëlluar veten në këmbë me këtë lëvizje dhe është tepër vonë për t'u ndalur tani, pasi kundërshtimi i Iranit është bërë një shtyllë e politikës së tij të jashtme.

Ushtria amerikane tashmë i është përgjigjur këtyre kërcënimeve duke konfirmuar se është e gatshme që të mbrojë lirinë e lundrimit në këtë zonë. Megjithatë, Irani duket se është i vendosur. Ka shumë pak për të humbur nëse ekonomia bie ashtu siç pretendon SHBA-ja me këto hapa. Irani, Kuvajti, Katari, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe pjesët më të mëdha të eksporteve të naftës të Arabinë Saudite dhe të Irakut kalojnë nëpër ngushticën e Hurmuzit, që të gjitha bashkë përbënë 20 për qind të tregtisë botërore të naftës (dhe rreth 35% të gjithë naftës së tregtuar nga deti) që në shifra konkrete do të thotë 18 milionë fuçi në ditë naftë të përpunuar dhe plus rreth 3 milion fuçi naftë të papërpunuar. Shtoni në këtë listë edhe sasinë e gazit natyror të lëngshëm të transportuar nga Katari. Nafta shkon në pjesë të ndryshme të botës dhe nuk ka rrugë alternative. Vetëm Arabia Saudite ( me dy tubacione që eksportojnë 5.1 milionë fuçi nafte në ditë), Emiratet e Bashkuara Arabe (një tubacion me kapacitet prej 1.5 milion fuçish nafte në ditë) dhe, në një masë më të vogël, Iraku (një tubacion për Turqinë me një prodhim prej 1.5 milionë fuçish nafte në ditë) kanë këto mundësi të rrugëve të transitit tokësor të përdorura në 40%, 20% dhe 40% të kapaciteteve të tyre përkatësisht.

Flota detare iraniane paraqet një kërcënim serioz, megjithatë raketat e saj të afta për të sulmuar anijet luftarake të SHBA-së do të vërehen nga stacioni radar i x-bërthamës me bazë në Katar, që mund të veprojnë në vetëm katër minuta. Ata do të kundërshtohet nga ndërhyrësit e Patriot dhe Terminal High Altitude Air (THAAD) të vendosura në Arabinë Saudite, Kuvajt dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, të shtuara nga marinarë dhe shkatërruesit e marinës amerikane të pajisura me sistemet e mbrojtjes raketore Aegis. Edhe Monarkitë e Gjirit Persik me shumë mundësi do të bashkohen në këtë luftë.

Minierat e vendosura në ujërat e Hurmuzit do të jenë një arsye e fortë për një përpjekje të gjatë dhe të vështirë për t'i pastruar ato. Fregata amerikane Samuel B. Roberts ishte pothuajse e zhytur pasi goditi një minierë në vitin 1988 gjatë Luftës së Tankerit. Ligji ndërkombëtar lejon vazhdimin e përdorimit të miniera paqësore të zonave të detit të hapur nën kushte të caktuara të cilat janë shumë të rrepta. Ngritja e minave në ujërat kombëtare nuk është një akt lufte. Ngushtica e Hurmuzit është e mbyllur plotësisht nga detet territoriale prej 12-miljesh të shteteve bregdetare rreth saj. Ata kanë mbrojtje të veçantë në bazë të Konventës së OKB-së për të Drejtën e Detit (e njohur ndërkombtarisht si UNCLOS) e cila nuk është ratifikuar nga Shtetet e Bashkuara.

Sipas vlerësimeve të ndryshme, Irani ka një rezervë prej 3.000 deri në 6.000 miniera, duke përfshirë kontaktin e gjallë dhe me shumë ndikime me raketa. Aktivitetet e hedhjes së minave të kryera në një shkallë të madhe nga anijet sipërfaqësore të aviacionit vështirë se mund të mos zbulohen, por nëndetëset mund të vendosin mina të mjaftueshme në mënyrë klandestine, për të bërë kapitenët e anijes të mendojnë dy herë përpara se të rrezikojnë një lëvizje përmes Ngushticës pa një anije pastrimi të minave. Flota detare e SHBA-së ka disa anije të kundërmasave të tipit Avenger të minave të bazuara në Bahrein.

Me tërheqjen e njëanshme të SHBA-së nga marrëveshja bërthamore dhe me vendimin e ri për vendosjen e sanksioneve janë duke u shtruar themelet për një potencial përplasje në Ngushticën e Hurmuzit. Lufta nuk është një skenar i pamundshëm. Një Iran i cili është privuar nga përfitimet ekonomike nga nafta do të përdorë mundësinë e fundit. 



Burimi : Medya Şafak