Lëvizja e re e Uashingtonit në dosjen siriane: Shndërrimi i jugut në një zonë tampon de facto

Publikuar në Shta. 29, 2025, 2:07 a.m.

“Siria Jugore ka qenë prej kohësh e privuar nga armët e rënda. Departamenti Amerikan i Shtetit deklaroi se plani thekson "sovranitetin dhe integritetin territorial të Sirisë" dhe synon të adresojë shqetësimet e sigurisë si të HTS-së ashtu edhe të Tel Avivit.”

Dobësimi i pozicionit të Sirisë forcon dorën e Uashingtonit dhe Tel Avivit. Dhe i gjithë ky proces bazohet në një projekt për të garantuar sigurinë e Izraelit nën maskën e "paqes". Kolumnisti i Al-Akhbar, Emir Ali, në artikullin e tij që thekson përshpejtimin e jashtëzakonshëm që SHBA-të i kanë dhënë çështjes siriane, vëren se qëllimi i Perëndimit është të fillojë normalizimin midis Sirisë dhe Izraelit, dhe se dëshirohet integrimi i mëtejshëm midis HTS-së dhe Izraelit. Sipas Emir Aliut, SHBA-të duan ta portretizojnë pjesëmarrjen e Jolanit në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së si një përparim diplomatik, ndërsa potenciali për një takim Jolani-Netanyahu nxjerr në pah gjendjen aktuale të procesit.

SHBA-të kanë përshpejtuar punën e tyre mbi dosjen e Sirisë, ndërsa udhëheqësi i Tahrir al-Sham (HTS), Jolani, përgatitet të marrë pjesë në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork. Uashingtoni po e sheh si një sukses diplomatik faktin që Jolani do të jetë udhëheqësi i parë sirian që do t'i drejtohet OKB-së në gjashtëdhjetë vjet.

SHBA-të synojnë gjithashtu të hapin rrugën për normalizimin e marrëdhënieve midis Sirisë dhe Izraelit përmes një marrëveshjeje të mundshme. Megjithatë, përpjekjet e Tel Avivit për të marrë rolin e "mbrojtësit" të druzëve dhe konsolidimi i pranisë së tij në Sirinë jugore i kanë bërë përpjekjet e SHBA-së të dyanshme.

Uashingtoni po përpiqet ta ndajë rastin e Suvejdës nga çështja izraelite, ndërkohë që njëkohësisht po ngushton hendekun midis HTS-së dhe qeverisë izraelite. Edhe Jordania ka ndërhyrë, duke u bërë palë si në zhvillimin e një plani rrugor për Suvejdën, ashtu edhe në diskutimet mbi një zonë të çmilitarizuar në jug.

E ashtuquajtura "ministria e brendshme" e HTS-së njoftoi rregullore të reja menjëherë pas shkarkimit të Ahmed Dalati, komandantit të sigurisë provinciale. Ministri i HTS-së, Enes Hattab, njoftoi vendimet, të cilat synonin ristrukturimin e forcave të sigurisë dhe të policisë në Suwayda. Si pjesë e këtij procesi, në këtë detyrë u emërua Husam al-Tahhan.

Në takim mori pjesë edhe Sheik Suleiman Abdulbaki, një nga figurat më me ndikim druze pranë administratës së kaluar. Abdulbaki, i cili është vënë në shënjestër nga aktivistët për qëndrimin e tij pro-qeveritar, publikoi një video-mesazh pas takimit, duke shpjeguar se ishte caktuar të menaxhonte dosjen e sigurisë së Suvejdës.

Disa orë më vonë, përfaqësuesi Special i SHBA-së për Sirinë, Thomas Barrack, zhvilloi një takim trepalësh në Aman të Jordanisë, me Ministrin e Jashtëm jordanez, Ayman Safadi, dhe të ashtuquajturin "ministër të jashtëm" të HTS-së, Assad Shaybani. Pas takimit, Barrack njoftoi se ishte arritur një marrëveshje për çështjen e Suvejdës.

Ky plan veprimi, i përgatitur me mbështetjen e SHBA-së dhe Jordanisë, bën thirrje për llogaridhënie nga ata që janë përgjegjës për sulmet ndaj civilëve dhe pronës së tyre. Në konferencën për shtyp, Barrack përshkroi mekanizmat për të siguruar vazhdimësinë e ndihmës humanitare dhe mjekësore, kompensimin, rindërtimin e fshatrave dhe kthimin e personave të zhvendosur.

Plani përfshin hapa të shumtë, nga rivendosja e shërbimeve bazë dhe sigurimi i rrugëve deri te sqarimi i fatit të të zhdukurve dhe lirimi i atyre që janë në paraburgim. Po ashtu, ai parashikon edhe fillimin e një procesi të brendshëm pajtimi që përfshin të gjithë Suvejdën.

Elementi më i spikatur i planit ishte rivendosja e kontaktit nga HTS me popullin e Suvejdës dhe shpërfillja e përvojës së "vetëqeverisjes" së guvernatorit. HTS u përqendrua gjithashtu në sigurimin e linjës Damask- Suvejda për shkak të shqetësimeve rreth hapjes së rrugëve të reja nga Izraeli midis territoreve të pushtuara dhe Suvejdës.

HTS u detyrua të pranonte hetime të reja nën kujdesin e OKB-së pasi u përball me kritika të ashpra për hetime të pamjaftueshme mbi masakrat e alevitëve në rajonet bregdetare dhe ato qendrore.

Pjesëmarrja e Jordanisë në marrëveshje nxjerr në pah shqetësimin e Amanit në lidhje me përshkallëzimin e krizës së Suvejdës, një shqetësim ky i cili është bërë edhe më kritik që kur kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu përshkroi publikisht planin e tij "Izraeli i Madh", i cili përfshin edhe pushtimim e Jordanisë.

Gjatë kësaj periudhe, SHBA-të kanë rritur presionin mbi HTS-në për të arritur një marrëveshje sigurie me Tel Avivin. Ndërsa po diskutohet një takim i mundshëm midis Colanit dhe Netanyahut në Shtëpinë e Bardhë, Uashingtoni shpreson që marrëveshja të nënshkruhet në Nju Jork gjatë Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së.

HTS konfirmoi gjithashtu se po punon për një marrëveshje sigurie me Izraelin në lidhje me Sirinë jugore, si pjesë e një plani rrugor të përgatitur me mbështetjen e SHBA-së dhe Jordanisë.

Departamenti i Shtetit i SHBA-së deklaroi se plani thekson "sovranitetin dhe integritetin territorial të Sirisë" dhe synon të adresojë shqetësimet e sigurisë si të HTS-së ashtu edhe të Tel Avivit.

Burime që folën për Reuters thanë se Uashingtoni po ushtron presion për të arritur përparim para Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në fund të muajit. Administrata e Trump-it planifikon ta paraqesë edhe një marrëveshje të vogël si një “përparim diplomatik”. Megjithatë, qëndrimi i ashpër i Izraelit, tensionet e shkaktuara nga dhuna sektare në jug dhe pozita e dobësuar e Sirisë e bëjnë situatën më të ndërlikuar.

Sipas AFP-së, një zyrtar ushtarak ka konfirmuar se ushtria siriane, me kërkesë të Izraelit, ka tërhequr armët e rënda nga jugu.

Sipas zyrtarit, ky proces kishte filluar dy muaj më parë, pas përleshjeve të përgjakshme në Suvejda. Kjo tregon se jugu prej kohësh është pa armë të rënda. Ndërkohë, fakti që Izraeli po e nxjerr tani këtë informacion duket se lidhet me përpjekjet e Uashingtonit për ta finalizuar shpejt marrëveshjen e sigurisë.



Burimi : Yakın Doğu Haber