Në një artikull të botuar në Modern Diplomacy, i diplomuari i shkencave politike në Bates College dhe studiuesi i marrëdhënieve ndërkombëtare, Brian Hudson, ofron një shpjegim gjithëpërfshirës pse planet izraelite dhe amerikane për ndryshimin e regjimit në Iran do të dështojnë. Hudson thekson se pranimi i hegjemonisë izraelite është i pamundur jo vetëm për Iranin në çdo sistem politik, por edhe për shtetet e tjera në rajon.

Në agim të 12 qershorit 2025, Izraeli nisi një sulm ushtarak ndaj Iranit. Ky sulm përkoi me fjalimin televiziv të Reza Pahlavi-t në Iran International. Në këtë fjalim, Pahlavi u bëri thirrje grupeve të tilla si Jaish al-Adl, mbetjeve të Organizatës së Muxhahedinëve të Popullit, partive separatiste kurde dhe qelizave monarkiste që të nisnin kryengritje mbarëkombëtare dhe të përshkallëzonin operacionet e tyre.

Kjo kohë nuk ishte rastësi; përkundrazi, ajo sinjalizoi një plan më të madh sigurie dhe ushtarak që me sa duket po përgatitej brenda grupeve të ekspertëve të inteligjencës dhe mbrojtjes izraelite.

Me sa duket, ajo që po inskenohet tani është një plan i përbashkët amerikano-izraelit për "Lindjen e Mesme të Re" që po zbatohet hap pas hapi për të çmontuar dhe riformësuar regjimet jo vetëm në Iran, por në të gjithë rajonin.

Një mori dokumentesh dhe provash, duke përfshirë deklarata jozyrtare nga zyrtarë izraelitë, analiza nga grupe ekspertësh si Këshilli i Atlantikut, Instituti i Uashingtonit për Politikat e Lindjes së Afërt dhe

Korporata RAND, si dhe komente nga ish-zyrtarja e Mossadit, Sima Shine, tregojnë se strategjia e Izraelit kundër Iranit shtrihet shumë përtej çmontimit të programit të tij bërthamor.

Shine i tha AP News se këto sulme janë kulmi i viteve të planifikimit për të synuar objektet bërthamore të Iranit.

Kjo strategji më e gjerë përfshin ndryshimin e regjimit, çmontimin e butë dhe dobësimin afatgjatë të Iranit si një forcë balancuese në rajon.

Në një artikull të botuar në revistën Foreign Policy, teoricieni kryesor i marrëdhënieve ndërkombëtare Stephen Walt argumenton se projektet e Izraelit për "paqe përmes forcës" janë në thelb destabilizuese dhe çojnë vetëm në cikle të reja paqëndrueshmërie dhe lufte.

Nëse e përkufizojmë hegjemoninë si dominimin e një fuqie të vetme, të pakrahasueshme, të njohur nga të gjithë të tjerët, politika e Amerikës për ta vendosur Izraelin si superfuqinë e Lindjes së Mesme do të ngjallë vetëm rivalitete dhe paqëndrueshmëri më të madhe.

Projekti i Uashingtonit për ta pozicionuar Izraelin si xhandarmërinë e rajonit është i dënuar të dështojë. Asnjë vend në rajon - nga Pakistani deri te Irani, Turqia, Egjipti, Arabia Saudite dhe madje edhe Katari - nuk e njeh një rol të tillë për Izraelin.

Në peizazhin aktual, rreziku që anëtarët e OPEC-ut të rikthehen te embargot e naftës si ato të vitit 1973 ose te luftërat si ato të vitit 1967 nuk është i largët.

Edhe pas vitesh përpjekjesh perëndimore për të normalizuar marrëdhëniet sipas Marrëveshjeve të Abrahamit, me përjashtim të disa shteteve, praktikisht askush nuk e njeh ekzistencën ligjore të Izraelit de jure ose de facto, dhe as nuk e pranon hegjemoninë e tij.

Në fjalimin e tij në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në shtator 2023, Benjamin Netanyahu prezantoi një hartë të "Lindjes së Mesme të Re" që fshiu Palestinën nga harta dhe përcaktoi Bregun Perëndimor dhe Gazën si pjesë të Izraelit. Kjo u pa gjerësisht si një shenjë e ambicies së Izraelit për të riformësuar rajonin në favor të vet, duke injoruar të drejtat e palestinezëve.

Netanyahu gjithashtu vuri në dukje marrëveshjet e normalizimit të arritura me disa shtete arabe në tetor 2020, të cilat në fund nuk çuan askund, duke thënë: "Ne po e ndryshojmë hartën e Lindjes së Mesme".

Këto vërejtje ishin pjesë e strategjisë së Izraelit për të dominuar rajonin. Ndërsa kjo situatë mund të dukej më pak serioze në atë kohë, sot, me rikthimin e Trump në pushtet në SHBA, efekti domino i shpërbërjes dhe shembjes është më afër se kurrë për vendet e Lindjes së Mesme.

Disa analistë perëndimorë dhe disidentë iranianë në mërgim, siç janë monarkistët me lidhje të ngushta me Izraelin, gabimisht besojnë se shembja e Republikës Islamike do ta transformojë Iranin në një vend "normal" që mund të integrohet lehtësisht në një rend rajonal miqësor me Perëndimin dhe Izraelin. Por, kjo analizë injoron identitetin historik, strukturën shoqërore dhe pozicionin gjeopolitik të Iranit.

Qoftë i qeverisur nga një Republikë Islamike apo nga një sistem tjetër, Irani - për shkak të pozicionit të tij gjeostrategjik dhe gjeopolitik - nuk do ta pranojë kurrë hegjemoninë izraelite. Integriteti territorial i Iranit, trashëgimia demografike, kulturore dhe qytetëruese e bëjnë atë në thelb një fuqi rajonale.

Edhe aktorë të tillë si Turqia, Arabia Saudite, Katari dhe Egjipti gjithashtu e perceptojnë shfaqjen e një hegjemoni sionist si një kërcënim të drejtpërdrejtë.

Strategjia e Izraelit "paqe përmes luftës", e mbështetur nga SHBA-të dhe disa qeveri evropiane, pasqyron logjikën e kolonializmit të kaluar.

Marrëveshja Sykes-Picot, skemat koloniale britanike dhe franceze, si dhe grushtet e shtetit të orkestruara në Iran, Irak, Siri dhe Egjipt, të gjitha synonin të formësonin një Lindje të Mesme që i shërbente interesave perëndimore.

Sot, këto plane vazhdojnë me mjete të reja, duke përfshirë operacionet e fshehta të Mossadit si kontrabanda e armëve në Iran dhe sulmet me dronë. Mjete të tilla e ripaketojnë luftën si "paqe" përmes gjenocidit ose agresionit territorial.

Por fizibiliteti i një projekti të tillë është shumë i dyshimtë. Me historinë e tij të pasur, lidhjet kulturore të rrënjosura thellë dhe rëndësinë strategjike, Irani nuk ka gjasa t'i nënshtrohet presionit të jashtëm për ndryshim regjimi.

Iranianët, pavarësisht nga pikëpamjet e tyre politike, kanë një ndjenjë të fortë identiteti kombëtar dhe sovraniteti që i reziston çdo rendi të huaj të imponuar.

Dinamika e rajonit është gjithashtu komplekse; me vende si Turqia, Arabia Saudite dhe Egjipti që ndjekin interesat dhe objektivat e tyre që nuk janë në përputhje me hegjemoninë izraelite. Për shembull, Turqia, e shtyrë nga dëshira për ndikim rajonal dhe mbështetje për kauzën palestineze, dhe Arabia Saudite, e shqetësuar për gjurmën në rritje të Izraelit, ka të ngjarë t'i rezistojnë këtyre planeve. Edhe Katari, me politikën e tij të jashtme të pavarur dhe mbështetjen e heshtur për Vëllazërinë Myslimane në Palestinë, nuk mund të pritet që të pranojë dominimin izraelit.

Për më tepër, historia tregon se përpjekjet e huaja për ndryshim regjimi, siç ishte grushti i shtetit i vitit 1953 kundër Mossadegh në Iran, shpesh hasen në rezistencë të ashpër dhe pasoja të padëshirueshme.

Kjo përvojë historike sugjeron se çdo ndërhyrje e huaj në Iran ka të ngjarë të çojë në paqëndrueshmëri në vend që të vendosë rendin e dëshiruar nga Perëndimi.

Për shembull, mbështetja e Perëndimit në të kaluarën për grupet opozitare si Organizata e Muxhahedinëve të Popullit, jo vetëm që nuk ka arritur të arrijë ndryshimin e regjimit, por ka forcuar edhe nacionalizmin iranian.

Plani i Izraelit për ndryshimin e regjimit në Iran, mobilizimi i grupeve terroriste dhe presioni ndërkombëtar vetëm sa do të minojnë stabilitetin rajonal, do të përshkallëzojnë kaosin dhe do të përhapin dhunën.

Pranimi i hegjemonisë izraelite është i pamundur jo vetëm për Iranin në çdo sistem politik, por edhe për shtetet e tjera në rajon. Paqja e vërtetë nuk mund të arrihet përmes luftërave me ndërmjetës dhe grushteve të ndërlikuara.

Dialogu vjen me respekt për ekuilibrin e fuqisë dhe njohjen e realiteteve rajonale. Çdo projekt i ndërtuar mbi pushtetin dhe përçarjen, edhe nëse krijon iluzionin kalimtar të fitores, në fund të fundit është i dënuar të dështojë.

Bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht përmes institucioneve si Kombet e Bashkuara, duhet të njohë rreziqet e ambicieve të tilla hegjemonike. Paqja në Lindjen e Mesme nuk mund të arrihet duke imponuar vullnetin e një kombi mbi një tjetër, por përmes dialogut gjithëpërfshirës që respekton sovranitetin dhe të drejtat e të gjitha kombeve në rajon.