Bisedimet e fundit të larta, dramatike, bërthamore në Gjenevë, duket, me siguri përfunduan. Armiqtë e vjetër biseduan në mes të dhomave të  konferencave, biseduan në korridore, për të ruajtur të dhënat e ndjeshme të diskutimeve të tyre nga mediat e etura globale.
     Çdo shprehje nga zyrtarët, çdo buzëqeshje, grimasë dhe gjest bëri rrugën e saj të politikës së jashtme dhe të komentuesve, kryesisht të frustruar nga mungesa e substancës për të raportuar diçka.

   Kur një marrëveshje nuk u materializua në mes Iranit dhe P5 +1 , ekpertët gjejnë hollësira të mëtejshme. Kush e prishi marrëveshjen ? Cilat ishin kushtet e marrëveshjes në tryezë ? Pse janë sauditët , izraelitët, Kongresi dhe francezët, kështu apo ashtu?  
   Për çdo kritikë që i përkushtohet politikave perëndimore në Lindjen e Mesme, kjo e fundit ishte vetëm marramendëse. Përndryshe, askush nuk i fajësojë iranianët për ndonjë gjë. Në vend të kësaj , një grup atipikë i njerëzve dhe partive janë duke u mbajtur të përgjegjshëm. 
     Vërtetë, në atë moment, bota u kthye pjesërisht më shpejtë. Na sjelli në të ardhmen, ajo e bëri këtë.
    Sepse këtu është marrëveshje e vërtetë: marrëveshje apo nuk ka marrëveshje në tryezën e bisedimeve në Gjenevë, ne kemi hyrë në një epokë të re në Lindjen e Mesme. Irani është qendra e të gjitha gjërave të rëndësishme për të gjitha palët që llogarisin. Sot, asgjë nuk mund të bëhet në cilindo nga teatrot më të mëdha ushtarake dhe politike në rajon pa bashkëpunim me Republikës Islamike.
      Siria, Iraku, Libani, Izraeli – Palestina, Gjiri Persik, Afganistani, Pakistani, Jemeni, Bahrejni ... Në qoftë se Uashingtoni është i prirur për të dalë nga një mori pengesash në Lindjen e Mesme, pa lënë pas më shumë kaos,  ai do të duhet të  bëhet një ndërmjetës me aftësi lokale,  me ndikim, për të nxitur stabilitetin. Asnjë nga aleatët e tij nuk mund të bëjë këtë punë - partnerët e tij, perendimorët janë në gjendje të vështirë ekonomike, kujdes, jo një luftë e NATO-s , jo një Izrael i izoluar, jo një Arabi Saudite sektare, jo një Turqi e zvogëluar politikisht, dhe jo një Egjipt në trazira.
     Marrëveshje apo nuk ka marrëveshje , faza 1 në Gjenevë ishte tashmë një sukses. Ajo e shtroi rrugën për të ardhmen me mjaft efekt. Nëse keni vënë re apo jo, mendimi juaj për djem të mirë – dhe djem të këqinj në Lindjen e Mesme ka ndryshuar në një dhomë konferencash në Zvicër. Përceptimet tuaja zhvendosen gjatë kohës kur brohoritet një marrëveshje historike me Iranin, ndërsa ju shikoni Ministrat e Jashtëm të klasit botërorë flasin nëpër qytet me respekt për rëndësinë e këtij momenti, ndërsa ju i mbështjellni sytë tuaj me protestat e dyshimet e Kryeministrit të Izraelit, ndaj Francës që bën pazar me paqen me paratë e Sauditëve. 
    Dhe askush nuk ju korrigjon shumë në këtë ndryshim të perceptimit në ditët në vijim.
Jo marrëveshje në Gjenevë
    Në margjinat e negociatave bërthamore të Iranit në fillim të këtij muaji, flasim tashmë rreth Sirisë dhe çështjeve të tjera rajonale. Këto nuk ishin zbavitje, - ato janë qëllimet e vërteta të Gjenevës, bërë - për – televizion. 
    Uashingtoni dhe Teherani - dy polet kryesore në këtë  ngecje 30 + vjeçare  - kanë motive tashmë se ata të dytë do të kenë për të vënë  mjaftueshëm në tryezë për të kënaqur elektoratin e njëri-tjetrit me vështirësit dhe të ecin më tutje me pak fitore.
    Nëse ka dëmtues  - dhe të tillë ka shumë atje, që janë të interesuar për   minimin e një afrimi historik - një marrëveshje nuk mund të bëhet, por një seri e re e të kuptuarit, megjithatë, do të ekzistojnë midis SHBA dhe Iranit, që do të lejojë që ata për të ecur përpara dhe të trajtojnë së bashku rreziqet kritike rajonale. 
     Irani mund të jetojë me sanksione për një kohë edhe më të gjatë. Toleranca ndërkombëtare, partnerët tregtarë të Iranit kanë gjetur mënyra të reja për të anashkaluar të tjerët. 
     Uashingtoni mund të jetojë me programin bërthamor të Iranit për një kohë shumë më të gjatë. Bisedimet e Gjenevës, në një masë, e kanë fituar besimin e publikut, emrin e mirë iranian - dhe Irani e kapi këtë moment duke goditur marrëveshje të tjera me IAEA- në transparencën  bërthamore.
     SHBA dhe Irani kanë për të pjekur një peshk të madh. Ka marrëveshje apo s’ka marrëveshje, vëmendja është zhvendosur në fusha të reja. Të rregullohen disa probleme të mëdha.
    SHBA kanë qenë për angazhimin e drejtpërdrejtë ushtarak në Siri, por humbi. Uashingtoni nuk mund të parashikonte   rezultatin e sulmeve ushtarake. Opsioni i vetëm u largua pasi që eskalimi ishte një dalje , e cila u ndoq shpejt me propozimin rus për të ndërmjetësuar për të eliminuar arsenalin e armëve të Sirisë.
     Por, në vepër ishte një ndryshim shumë më i rëndësishëm strategjik se prioritetet dhe aleancave rajonale :
     Pavarësisht nga një dhjetëvjeçar  i luftës kundër terrorit nuk ka qenë kurrë një kërcënim më i madh i ekstremizmit se në Lindjen e Mesme se sa sot. Kryengritjet arabe prodhuar vakuume të pushtetit që ishin mbushur me shpejtësi nga interesat në mënyrë agresive konkuruese - dhe gjithnjë, nga llojet e militantëve islamikë që lulëzojnë në kaos.
    Ka xhihadistë në çdo shtet që është prekur nga kryengritjet, dhe ata  kalojnë kufijtë për të destabilizuar fqinjët pa u ndëshkuar. Ndërsa një sasi e caktuar e jostabilitetit të kontrolluar ka qenë gjithmonë një levë e favorizuar perëndimore për të mbajtur vendet e klientit dhe kundërshtarët nën kontroll, kurse peisazhi rajonal ka lëvizur papritmas në një zonë të pakontrolluar dhe shumë të paparashikueshme.
    Dhe partnerët tradicionalë rajonale të SHBA-së nuk janë në gjendje të ndihmojë. Izraeli e sheh veten si një përfitues i jostabilitetit Arab dhe beson se konflikti do të dobësohet dhe do ta ndan me fqinjët e saj, duke i lënë arabët në gjendje të sfidojnë hegjemoninë politike dhe ekonomike të Izraelit në rajon.
      Arabia Saudite është financieri kryesor dhe promotori i grupeve ekstremiste Selefiste dhe rrjeteve të angazhuara në aktivitete terroriste dhe destabilizuese. Sauditët kanë kërkuar në mënyrë agresive për t’i militarizuar konfliktet e ndryshme në rajon për të rrokullisur përsëri revolta kundër regjimeve miqësore. Dhe ata po ndjekin këto politika me një mendje, duke menduar se Uashingtoni nuk ka qenë në gjendje që të ndikojë ose e kundërta.
     Për zhgënjimin e pafund të SHBA-së , Izraelitët dhe Sauditët kanë kërkuar,  gjithashtu, për të nxjerrë Uashingtonin në frontin e  agjendave të tyre në Lindjen e Mesme në një kohë kur amerikanët janë të etur për të dalë nga rajoni dhe të përqëndrohen në çështjet më afër shtëpisë.  Cili vend në Lindjen e Mesme është i gatshëm dhe në gjendje për t’i  pranuar militantët xhihadistë si faktor të sigurisë në fusha strategjike siç është Levanti dhe Gjirit Persik? 
     Në kufi me Irakun, Afganistanin, Pakistanin, Turqinë dhe shtetet e Gjirit, Irani në një zonë të rrezikshme, ku po zgjeron ndikimin e tij në Siri dhe Liban, dy pika të tjera të nxehta. Ndoshta një nga demokracitë më të avancuara dhe të qëndrueshme në rajon, shumë analistë amerikanë tregojnë për udhëheqjen iraniane si pragmatike, oportuniste , racionale dhe mendjemprehtë në llogaritjet e tyre politike. Në dy vitet e fundit, Irani është edhe nën ombrellën mbrojtëse të Rusisë, Kinës dhe vendeve tjera.
      Së bashku me aleatin e tij më të ri rajonal, Irakun, Irani ka  vendosur të bëhet qendër kryesore e energjisë në Lindjen e Mesme, e cila është tashmë në interes të madhë strategjikë për vendet në zhvillim  të gjeneratës së ardhshme ekonomike globale.
      Armiqësitë mënjanë, Uashingtoni dhe Teherani kanë bashkëpunuar në Afganistan dhe në Irak, madje edhe kur interesat herë pas here nuk përputheshin. SHBA është, gjithashtu, e njohur për së afërmi me pasojat katastrofale në këto fusha kundër Republikës Islamike të Iranit.  Por, sot Irani mund të ndihmojë SHBA për të dalë nga Afganistani në afatin e synuar në fund të vitit  2014  - dhe mund të luajë një rol në ruajtjen e stabilitetit në kufijtë dhe në xhepat brenda vendit.

    Në Irak, ku Republika Islamike ka ndikim të rëndësishëm, Irani mund të jetë një partner i aftë në ç’aktivizimin e tensioneve sektare, trajtimin e dhunës politike dhe ndërmjetësimin e konflikteve .
Iranianët janë gjithashtu të aftë për ndërmjetësimin e zgjidhjeve politike brenda Sirisë dhe Libanit,  në pushtetin turk kur zgjidhjet sunni janë të nevojshme, pengim për sjelljet e papërgjegjshme, e  gjithnjë në luftë të Arabisë Saudite, duke kontrolluar iluzionet e madhështisë  së Katarit, ndërmjetëson me dhe për kurdët, e zvogëlon  betejën në Jemen, duke garantuar sigurinë në Gjirit Persik, dhe veton një shkop e nevojshme për të penguar agresionet rajonale të Izraelit. 
      Me pak fjalë, nuk ka shtet tjetër në Lindjen e Mesme me pozitë si  Irani për të turbullar, për të ndërmjetësuar, për të mikluar dhe të shtyjë fqinjët e tij në veprim - për të udhëhequr rrugën, si të dëshiron. 
     Uashingtoni nuk ka aleatë  të dobishëm tani.  Na pëqen apo jo,  Irani është kundërshtari kryesor rajonal, por Irani është zgjidhja e  vetme për një gamë të gjerë të problemeve.
    Javën e kaluar, Sekretari i Përgjithshëm i Hizbullahut, Hassan Nasrallah paralajmëroi se rajoni do të mund të shkojë në luftë në qoftë se një marrëveshje ndërmjet SHBA- Iran nuk arrihet. Nëse kjo tingëllon shumë dramatike, mendoni përsëri. Lindja e Mesme është një vullkan në këtë moment - çdo plejadë e ngjarjeve mund të shpërthejë   zjarr në vende të shumta  dhe ka parti që janë gati për këtë rezultat.    Ne patëm një shije të tillë në Bejrut të martën - në prag të bisedimeve bërthamore me Iranit në Gjenevë - kur me dy sulme masive bombardimi vetëvrasëse para ambasadës iraniane, ishte kërcënim për  të ngritur temperaturën në Levant, Gjirin Persik, përsëri..
       SHBA është e vetëdijshme, e parehatueshme, se aleatët e tij më të ngushtë rajonal, Izrael dhe Arabia Saudite do të dëshironin asgjë më të mirë se sa një luftë në minutën e fundit, në përpjekje për të kthyer rrjedhën e ngjarjeve sërish në favor të tyre. Të dy vendet me padurim e kanë shtyrë Uashingtonin në prag të luftës në Siri dy muaj më parë.
       Fakti është se edhe nëse faza e parë, (1)  e marrëveshjes së Gjenevës shkon, ka një të mirë sepse janë gjashtë muaj në të cilët dëmtuesit  mund të përpiqen për të sabotuar një marrëveshje përfundimtare rreth programit bërthamor të Iranit. Perëndimi dhe Irani kanë pak gjëra të përbashkëta, pas dekadave të armiqësive - vetëm disa interesa urgjente të ndërsjella dhe shumë hapësirë për të shfrytëzuar dallimet.

     Në ndërkohë, ora tregon me urgjencë për rreziqet rajonale –  

Amerikanët, Rusët dhe  Iranianët mund të marrin  teposhtzën e biznesit  për të penguar këto.
     Po, një marrëveshje mbi dosjen bërthamore të Iranit do të ndihmojë normalizimin e rrugës, por prioritetet e reja dhe aleancat tentative tashmë janë hedhur larg nga dhomat e konferencës zvicerane. Verdikti ? Sot, Irani është një partner i domosdoshëm në Lindjen e Mesme. Në raundin e ardhshëm të bisedimeve në Gjenevë këtë javë - marrëveshje ose nuk ka marrëveshje – këtë të vërtetë do të përcaktojë rrugën përpara, e ardhmja. 

Shënim:
Sharmine Narwani është një shkrimtare, komentatore dhe analiste për çështje politike që mbulon Lindjen e Mesme.