Princi Muhammed Bin Salman: Princi saudit arrogant, po luan me zjarr

  • Mbreti i Arabisë Saudite Salman, majtas, flet me djalin e tij Princin Muhammed bin Salman
nga Patrick Cockburn | Publikuar në Jan. 15, 2016, 1 a.m.

Në fund të vitit të kaluar, Agjencia Germane e Inteligjencës, (BND) botoi një memorandum të shquar memo një faqe e gjysmë, ku thuhet se Arabia Saudite kishte miratuar një politikë impulsive të ndërhyrjes. Ajo e portretizon Ministrin e Mbrojtjes të Arabisë Saudite  dhe Zëvendës Princ’  i Kurorës,  Muhammed bin Selman – djalin 29-vjeçar të fuqishëm, djalin e preferuar të plakut, Mbretit Selman, i cili po vuan nga dementia - si një lojtar politik i cili po destabilizon Botën Arabe përmes luftërave në Jemen dhe Siri.

Në fund të vitit të kaluar   Agjencia Gjermane e Inteligjencës (BND), agjencia gjermane e inteligjencës, tha se Princi Mohammed Bin Salman:Është naiv, arrogant, princi  saudit po luan me zjarr.

Agjencitë e spiunazhit  nuk i zbulojnë  për shtyp dokumente të tilla politikisht shpërthyese, ku kritikohet udhëheqja e një aleati të ngushtë, të  fuqishëm, të tillë siç është Arabia Saudite. Kjo është një masë  shqetësuese për Agjencinë  Gjermane të Inteligjencës (BND), që memorandumi  të shpërndahet kaq haptazi dhe gjerësisht. Agjencia u goditë  me shpejtësi nga ministria e jashtme gjermane, pas protestave zyrtare saudite, por paralajmërimi  i  Agjencisë  Gjermane të Inteligjencës (BND) ishte një shenjë e frikës në rritje nga Arabia Saudite dhe e parashikueshme. Një ish-ministër nga Lindja e Mesme, i cili dëshiron të mbetet anonim, ka thënë: Në të kaluarën sauditët përgjithësisht u përpoqën për t’i mbajtur opsionet e tyre të hapura dhe ishin të kujdesshëm, të matur, edhe kur ata ishin duke u përpjekur për të heqin qafe ndonjë qeverie që ata nuk e pëlqejnë.

Raporti i Agjencisë  Gjermane të Inteligjencës (BND), bëri çuditërisht pak ndikim jashtë Gjermanisë në atë kohë. Kjo mund të ketë qenë për shkak se publikimi i tij më 2 dhjetor 2015, erdhi tri javë pas masakrës në Paris më 13 nëntor 2015, kur qeveritë dhe mediat në të gjithë botën janë ende të shqetësuar nga kërcënimi që vjen nga Shteti Islamik (IS) dhe se si më mirë do të mund të luftohet. Në Britani ka pasur debat mbi RAF-in të bashkohet me  luftën ajrore kundër ISIS-it në Siri, dhe së shpejti pasi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës u bënë vrasjet nga një çiftë pro-ISIS-it në San Bernardino, Kaliforni.

Ishte ekzekutimi i autoritetit fetar musliman shiit, Shejh Nimr el-Nimr dhe 46 të tjerëve- shumica xhihadistë sunni, më 2 janar 2015 që, për gati për herë të parë, u alarmuan qeveritë në masën në të cilën Arabia Saudite ishte bërë një kërcënim për qëndrueshmërinë apo status quo. Ajo duket e ka provokuar qëllimisht Iranin në një përpjekje për të marrë udhëheqjen e botës sunnite dhe arabe, ndërsa në të njëjtën kohë Princi Muhammed bin Salman është përkrahur  nga pushteti i tij të brendshëm duke apeluar për të nacionalizmin sektar sunnitë. Çfarë nuk është e dyshueshme  është se politika e Arabisë Saudite është transformuar që nga Mbreti Salman që kur erdhi në fron në janarin e kaluar pas vdekjes së Mbretit Abdullah. 

Agjencia Gjermane e Inteligjencës (BND) shënon fushat në të cilat Arabia Saudite ka miratuar një politikë më agresive dhe luftarake. Në Siri, në fillim të vitit 2015, ajo mbështeti krijimin e Ushtrisë së Pushtimit, e formuar kryesisht nga degët e al-Kaedës, Frontit al-Nusra dhe ideologjikisht të ngjashme me Ahrar Al-Sham, e cila ka korrur disa fitore  kundër ushtrisë siriane në krahinën Idlib. Në Jemen, ajo filloi luftën ajrore drejtuar kundër lëvizjes Huthi dhe ushtrisë së Jemenit, e cila nuk tregon shenja të përfundimit.   Në mesin e atyre që përfitojnë është al-Kaida në gadishullin Arabik, të cilën Shtetet e Bashkuara të Amerikës pa sukses janë duke u përpjekur për të dobësuar  që disa vjet nga sulmet me avionë të telekomanduar. 

Asnjë nga këto aventura të huaja të iniciuara nga Princi Muhammed nuk kanë qenë të suksesshme, ose as që ka të ngjarë të jetë kështu, por ata kanë fituar mbështetje nga ai. Agjencia Gjermane e Inteligjencës (BND)  paralajmëroi se përqëndrimi i kaq shumë pushtet në duart e tij strehon një rrezik të fshehur,  duke kërkuar të vendos  veten në vijën e vazhdimësisë rë  babait të tij, por ai është duke mashtruar.

Mashtrimi i tij po përkeqësohet nga dita në ditë. Në çdo fazë në konfrontim me Iranin gjatë javës së kaluar Rijadi ka ngritur aksionet. Sulmi në ambasadës saudite në Teheran dhe konsullatën e saj në Mashhad nuk mund të pritej, por sauditët nuk do të duhej të ndërpresnin marrëdhëniet diplomatike. Pastaj ishte një sulm ajror që iranianët pohojnë se ka dëmtuar ambasadën e tyre në Sana'a, në kryeqytetin e Jemenit.

Asnjë nga këto nuk ishin shumë befasuese: Marrëdhëniet Arabia Saudite Iran kanë qenë dobësuar veçanërisht që kur 400 haxhinj iranian vdiqën në një rrëmujë masive në Mekë vitin e kaluar.

Por edhe në ditët e fundit, ka shenja që udhëheqja e  Arabisë Saudite me qëllim e rrisin temperatureën politike duke vënë katër iranianët në gjyq, një për spiunazh dhe tre për terrorizëm.Këta katër Iranianë janë në burg në Arabinë Saudite që nga viti 2013 ose 2014, kështu që nuk kishte asnjë arsye për t’i gjykuar ata tani,  kjo është si një shpim shtesë me gjilpërë kundër Iranit.   

Arabia Saudite ka qenë e angazhuar në diçka si një kundërsulm për të siguruar botën se ajo nuk është duke shkuar për të luftuar me Iranin. Princi Muhammed tha në një intervistë me The Economist: Një luftë mes Arabisë Saudite dhe Iranit është fillimi i një katastrofe të madh në rajon, dhe kjo do të reflektojë shumë fuqishëm në pjesën tjetër të botës. Sigurisht, ne nuk do të lejojmë një gjë të tillë.

Intervista e menduar me sa duket është bërë për të siguruar në botën e jashtme, por në vend të kësaj ajo jep një përshtypje të naivitetit dhe arrogancës. Ekziston edhe një ndjenjë që Princi Muhammed është një lojtar i papërvojë i cili ka të ngjarë të dyfishoi pjesën e tij kur bastet e tij dështojnë. Kjo është shumë e kundërt me sundimtarët e fundit sauditë, të cilët ishin  gjithmonë të preferuar.  

Një arsye kryesore për Arabia Saudite  pse vepron në mënyrë të njëanshme është zhgënjimi i saj që Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë arritur një marrëveshje me Iranin mbi programin bërthamor të Teheranit. Përsëri kjo duket naive: aleanca e ngushtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës është arsyeja kryesore pse monarkia saudite ka mbijetuar sfiduesit nacionalistë dhe socialist që nga viti 1930. Përveç parave të sauditëve dhe aleancës të ngushtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, liderët në Lindjen e Mesme kanë dyshuar gjithmonë se shteti saudit ka kapacitete  aq operative. Kjo është e vërtetë edhe për të gjithë prodhuesit e mëdhenjë të naftës, pavarësisht çfarë përbërje ideologjike kanë.  Përvoja tregon se pasuria e madhe e naftës inkurajon autokracinë, qoftë ajo është në Arabinë Saudite, Irak, Libi apo Kuvajt, por ajo gjithashtu prodhon shtetet që janë më të dobët se sa ata duken, me administrata të paafta dhe ushtritë jofunksionale.

Kjo është pjesa e dytë e intervistës, në të cilën intervistë Princi Muhammed nuk sugjeron asgjë, por problemet në familjen mbretërore saudite. Ai sugjeron ashpërsi dhe reformat e tregut në Mbretërinë Saudite, por në kontekstin e autokracive të Lindjes së Mesme dhe në veçanti në shtetet prodhuese të naftës,  kjo shkel kontratën e pashprehur sociale me popullatën e përgjithshme. Njerëzit nuk e kanë lirinë politike, por ata duhet të marrin një pjesë nga të ardhurat e naftës nëpërmjet punëve qeveritare dhe lëndëve djegëse të subvencionuar, ushqim, strehim dhe përfitime të tjera. Privatizimi më i madh dhe mbështetja e supozuar tregtare, pa përgjegjësi apo sistem të rregullt ligjor, do të thotë një licencë për të plaçkitur nga ata që kanë pushtet politik.

Kjo ishte një nga arsyet e kryengritjes në vitin 2011 kundër Bashar al-Assad-it në Siri dhe Muamar Gadafit në Libi. Nga të ashtuquajturat reforma përfiton vetëm elita.

Shtetet prodhuese të naftës e kanë pothuajse të pamundur për t’u reformuar dhe kjo zakonisht është e papërgjegjshme që të provoni. Shtetet e tilla gjithashtu duhet të shmangin luftën në qoftë se ata duan të qëndrojnë në biznes, sepse njerëzit nuk mund të ngrihen kundër sundimtarëve të tyre, por ata me siguri nuk janë të gatshëm të vdesin për ta.



Burimi : The Independent