Poeti i zemrës

  • None
nga Mexhid Yvejsi | Publikuar në Dhj. 17, 2014, 1 a.m.

Mevlana Xhelaleddin Muhammed Rumi

               (1207-1273)

 

                            Mevlana,

                           Kush jam unë?

 

                           Unë jam

                           Shërbëtor

                           I të Madhërueshmit Kur’an,

                           Derisa shpirt kam.

 

                           Unë jam

                           Pluhur nën këmbët

                           E Muhammedit

                           Alejhiselam…

 

 

           

UNESCO (Organizata e Kombeve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë) e pat shpallur në muajin Mars 2006, vitin 2007-Viti Ndërkombëtar i Rumiut.

            

Në tërë botën, si në Lindje ashtu edhe në Perendim, u përkujtua Mevlana Xhelaleddin Muhammed Rumiu në 800 vjetorin e lindjes.

            

Në Europë dhe Amerikë, në Afrikë, Azi dhe në Australi, që nga muaji janar 2007, janë organizuar qindra tryeza, tubime, simpoziume shkencore, ndërsa deri në fund të dhjetorit 2007, janë mbajtur qindra të tjera për nder të Mevlanës, në përkujtim të Mevlanës, në përvjetorin e 800-të, të lindjes së Mevlanës. Sot më 17 dhjetori dita,  përvjetor i kur ndrroi jetë, kur kaloi n’Ahiret.

 

            Kush është Mevlana?

 

             Mevlana, në vargje thotë:           

                           

                           Unë jam

                           Shërbëtor

                           I të Madhërueshmit Kur’an,

                           Derisa shpirt kam.

 

                           Unë jam

                           Pluhur nën këmbët

                           E Muhammedit

                           Alejhiselam…

 

            

Shërbëtori i të Madhërueshmit Kur’an, pluhuri nën këmbët e Muhammedit Alejhiselam, Mevlana Xhelaledin Muhammed Rumiu, lindi me 30 shtator 1207, në Behl të Horasanit, krahinë e Iranit, por sot është pjesë e Afganistanit. Ndrroi jetë me 17 dhjetor 1273, në Konja të Turqisë.

           

Jetoi 66 vjet në këtë botë të përkohshme, por i dashuruar me zemër në Dashurinë e përherëshme…

          

Ishte dijetar, teolog, filozof, mistik dhe në veçanti poet i

veçant, poet i zemrës.

         

Shejh Shemsuddin Tibriziu ishte ai që e frymëzoi, ky frymëzim zemrën ia ndriçoi dhe pastaj Mevlana veten Krijuesit në tërësi ia dorëzoi…

 

          Si erdhi te ndriçimi i zemrës?

         Mevlana, në vargje shkruan:                            

 

 

                    Mevlana Muhammed Xhelaleddin  Rumi

                                        (1207-1273)

                                  

                        NDRIÇIMI I ZEMRËS

 

                             Shpirti e pranon

                             Nga shpirti

                             Atë njohje,

                             Atë dituri,

                             Të cilën

                             Unë e njoh,

                             Unë e di.

 

                             Këtë njohje,

                             Unë e njoh,

                             Unë e di,

                             Se ajo

                             Nuk rrjedhë

                             Nga gjuha

                             Apo nga libri.

                        

                             Nëse njohja

                             E fshehtësive

                             Vjen nga

                             Zbrazëtia e mendjës

                             Atëherë,

                             Ajo është,

                             Ndriçimi i zemrës…  

                                          

 

            

Ndriçimi i zemrës në këtë jetë-është shtëpia, vatra, jeta jonë e vërtetë. Jeta e vërtetë tokësore, por me Dashuri Hyjnore…

             Mevlana, në vargje thotë:               

 

 

                          SH P I R T I

 

                       Shtëpia ose vatra

                                    Vatra yte e vërtetë

                                    Në këtë jetë

                                    Të shkurtër apo të gjatë

                                    Është në katin e shtatë.

                                    Në katin e shtatë

                                    Të jetës tokësore

                                    Të rritjes shpirtërore.

                                    Aty arrihet:

                                    Përmes Pastërtisë,

                                    Përmes Paqës,

                                    Përmes Dashurisë…

 

            

Përmes Pastërtisë, përmes Paqës, përmes Dashurisë Hyjnore arrihet ngritja shpirtërore.

            Mevlana nuk urdhëron, Mevlana këshillon:

 

 

 

SHTATË  KËSHILLA

 

Ndaj të tjerëve,

Në ndihmë dhe bujari

Bëhu sikur lumi.

 

Ndaj të tjerëve,

Në dashamirësi, dhembshuri

Bëhu sikur dielli.

 

Ndaj të tjerëve,

Në fshehje të mëkateve

Bëhu sikur nata.

 

Ndaj të tjerëve,

Në zemërim dhe në tërbim

Bëhu sikur i vdekuri.

 

Ndaj të tjerëve,

Në thjeshtësi-përule kokën

Bëhu i ngjashëm me tokën.

 

Ndaj të tjerëve,

Me mëshirë, me butësi,

Bëhu i ngjashëm si deti.

 

Ose jeto, sikur që je,

Me pamjen, dukjen,

Që tani e ke…

 

 

             Veprat kryesore të Mevlanës

 

 

          Veprat kryesore të Mevlanës janë:

 

         Methnevia

         Divani Shemsi Tibrizi

         Fihi Ma Fih

         Mexhlis-i Sab’a …etj.

 

        

Disa nga këto vepra janë përkthye disa herë, nga disa përkthyes, në disa gjuhë të Lindjes, sikurse janë përkthye edhe në shumë gjuhë të Perendimit, si në anglisht, frengjisht gjermanisht, rusist, spanisht, italisht, boshnjakisht, shqip…

       

Në gjuhën shqipe është përkthye Methnevia nga Shejh Jahja Shehu, (1931-2002), nga Gjakova, në dy vëllime, botuar në Gjakovë me 1997.   

          

Në gjuhën angleze është përkthye Methnevia në tërësi, në tetë vëllime, me komente, nga Reynold A. Nicholson, botuar në Londër gjatë viteve 1925-1940…

           

 Methnevia e Mevlanës, gjatë vitit 2004, në Amerikë ishte libri më kërkuari, më i shituri. Vetëm librat e Mevlanës të përkthyeme anglisht nga Coleman Barks janë shitur afër 1 kopje…

           

Dikur, poeti i madh persian, Xhamiu, kishte thënë në gjuhën persishte për Mevlanën dhe Methnevinë:

          “Nist Pejgamber ve li dared kitab”

          “Nuk është Pejgamber, por ka libër (si të pejgamberëve)”

           

Sot, personalitete, yje të Holivudit, si Goldie Hown,     Demi Moore, recitojnë me kënaqësi vargje të Mevlanës.

          

Kënga e Madonës “A prayer” (Lutje)  është marrë nga vargjet e Mevlanës “Zoti i Xhennetit”…

 

Bota Perendimore, po e nderon, po e përkujton, po e vlerëson Mevlanën, veprën e tij, sidomos atë në poezi, sepse ajo ka vet nevojë, më shumë se gjithçka, për Dashuri…

        

Në Botën Perendimore, thonë, të gjitha i kanë, që të tjerët nuk i kanë, por Dashuri, mjerisht, s’kanë…!

         Mevlana thotë:

 

          JETA PA DASHURI                                                                            

 

                               Jeta pa dashuri

                               Është kotësi.

                               Dashuria është

                               Uji i Jetës,

                               Pije çdo ditë                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

                               Me zemër.

 

                                                                                                                                                                                                                                                                

 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

           

 Ne që jetojmë sot, 800 vjet pas lindjes së Mevlanës, ne jetojmë në një botë ku më shumë se 800 milionë njerëz janë të uritur, kurse ne jetojmë në një botë të begatë….  

           

Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës më shumë se 50 milionë njerëz gjenden në pragun e varfërisë, pavarësisht se

           

Tre njerëzit më të pasur të botës janë më të pasur se 48 shtetet më të varfra  të marra së bashku…                                             

           

Pse kaq shumë farfëri në një botë me plotë pasuri?

          

Sepse dëshirat e tepërta për pasuri i zhytin njerëzit në    errësi, në rrënim dhe në shkatërrim…

          

Ky rrënim, ky shkatërrim i një pjese të njerëzisë vjen përmes pasurisë…!

            Por, çka vjen përmes dashurisë?

            Mevlana shkruan:

 

                PËRMES  DASHURISË

 

                              Përmes Dashurisë

                              Gjithçka që është

                              E hidhur-dëshmohet

                              Se do të ëmbëlsohet.

                              Përmes Dashurisë

                              Gjithçka që është

                              Bakër i thatë

                              Do të bëhet dukat.

                              Përmes Dashurisë

                              Gjithçka që është

                              Llum, fundrrinë

                              Do të shdërrohet

                              Në venë të kthjelltë

                              Që ruan pastërtinë.

                              Përmes Dashurisë

                              Të gjitha dhembjet

                              Që sjellin vështirësi

                               Do të kthehen në ilaçe,

                               Që sjellin lehtësi.

                               Përmes Dashurisë

                              Të vdekurit

                               Do të ngjallën.

                               Përmes Dashurisë

                               Mbreti do të bëhet

                               Shërbëtor i njerëzisë…

 

 

            

Një art është i gjallë, thoshte Rajnhard-i, kur në gjirin e tij rreh një zemër.

            

Një zemër poeti, një poet i zemrës, si Mevlana, është i lidhur drejt me Dritën e Njësisë (Teuhidit) të All-llahut, i Cili është Dritë mbi Dritë.

            

 Vetëm me këtë Dritë njerëzimit, në përgjithësi, i çelën sytë…

           

 Vetëm me këtë Dritë, shqiptarët në veçanti, kanë m’u ngritë…

           

Vetëm me Dritë dhe Dashuri Hyjnore të gjithë do të korrin fitore…   

           

Kur e kishin pyet Mevlanën, çka është Dashuria Hyjnore? Ai është përgjigjur:

            “Bëhu si unë dhe shihe”!

          

Mevlana ndrroi jetë me 17 dhjetor 1273, kur ishte 66 vjeç.

         

Është varrosur në Konja, Turqi, ku i është ngritur një

përkujtimore madhështore, ku ndodhet një xhami, muze, mauzole dhe një tyrbe, e cila quhet Jeshil Tyrbe, që vizitohet nga miliona njerëz nga mbarë bota, nga Lindja, nga Perendimi, për Mevlanën në shenjë nderimi…

         

Në Jeshil Tyrbe, ku është varrosur Mevlana, qëndron i shkruar ky epitaf:

        “Kur të vdes, mos e kërkoni varrin në tokë,

          por e gjeni atë në zemrat e njerëzve.”

         

Megjithatë,  varrin e tij e vizitojnë me miliona njerëz, kurse miliona të tjerë e kanë në zemër, poetin e zemrës, Mevlana Xhelaleddin Rumiun…

         

Siç e udhëzoi Mevlanën, Zoti na udhëzoftë edhe neve…